Inkopen met impact: hoe jij kunt bijdragen aan een socialere samenleving
Wist je dat je via een aanbesteding mensen kunt helpen aan werk? Bij IUC-Noord staat maatschappelijk verantwoord inkopen (MVOI) hoog op de agenda. Strategisch inkoopadviseur Alie en inkoopadviseur Teun vertellen hoe zij hieraan bijdragen, onder andere via SROI: Social Return on Investment.
Gedetineerden aan het werk: inspiratie uit Veenhuizen
De aanleiding voor dit artikel was een personeelsuitje naar de gevangenis in Veenhuizen. Daar werken gedetineerden in een koffiebranderij, een vorm van re-integratie. Een mooi voorbeeld van SROI, zeggen Alie en Teun. Want dát is waar SROI om draait: mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kansen geven via opdrachten van de overheid.
Wat is SROI eigenlijk?
Social Return On Investment (SROI) is een aanpak om meer werkgelegenheid te creëren voor mensen met een grote(re) afstand tot de arbeidsmarkt. Dat kan betekenen dat leveranciers die een opdracht voor het Rijk uitvoeren, gestimuleerd of verplicht kunnen worden om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in te zetten: denk aan statushouders, 50-plussers zonder werk, stagiairs of mensen met een arbeidsbeperking. Ook is SROI een van de zes maatschappelijke thema’s op de zogeheten MVOI-menukaart. Andere thema’s zijn bijvoorbeeld klimaat, circulariteit en diversiteit & inclusie.
“Mensen hebben niet altijd door hoe breed de doelgroep SROI is,” zegt Teun. “Werkzoekenden 50+ en personen met een taalachterstand vallen er bijvoorbeeld ook onder!”
Hoe passen we SROI toe?
Binnen IUC-Noord adviseren inkoopadviseurs actief bij het toepassen van SROI. Elke inkoopadviseur bespreekt tijdens de intake met de opdrachtgever of er maatschappelijke thema’s uit de menukaart toepasbaar zijn. Bij opdrachten waarbij mensen worden ingezet – bijvoorbeeld schoonmaak, beveiliging of inhuur – is vaak ruimte voor SROI.
Alie: “Het is niet zwart-wit. Als een kandidaat niet alles kan doen, kan hij of zij misschien wel ondersteunend werk doen. Samen met de opdrachtgever zoeken we naar wat er wel mogelijk is.”
Bij het inkopen van diensten vanaf €250.000 exclusief BTW en met een looptijd van meer dan zes maanden is het zelfs kabinetsbeleid om SROI toe te passen, of goed te onderbouwen waarom dat niet passend is.
Van contractuele verplichting naar maatwerk voor mensen
SROI bestaat al sinds 2011. In de beginjaren was het uitgangspunt de ‘5% regel’ van de loonsom. Dat bleek niet altijd haalbaar in de praktijk. Sinds 2018 is er meer ruimte gekomen voor maatwerk. Deze flexibele benadering – SROI 2.0 – stimuleert opdrachtgevers om creatiever te kijken naar hoe arbeidsparticipatie kan worden bevorderd.
Inkopen voor de samenleving
SROI is slechts één van de manieren waarop inkopers bijdragen aan maatschappelijke doelen. Alie en Teun zien dat de bewustwording groeit, maar dat er ook nog werk aan de winkel is.
“We zijn van oudsher gewend om vooral voor de beste prijs in te kopen,” zegt Teun. “Maar nu moeten we óók kijken naar maatschappelijke impact. Dat vraagt om een andere manier van denken.”
Daarom is de IUC Academy, onderdeel van IUC-Noord, actief bezig met kennisdeling, door bijvoorbeeld het geven van presentaties en wordt tijdens een inkoopmarathon in kaart gebracht hoe vaak MVOI in 2024 is toegepast in inkooptrajecten.
Een voorbeeld met impact
Teun noemt een mooi voorbeeld: “Op de website platformgoedinkopen.nl zijn bij uitstek sociale ondernemingen te vinden met een product of dienst die een positieve impact hebben op mens en milieu. Op dit platform kun je bijvoorbeeld zien welke sociale ondernemers bijdragen aan een inclusieve arbeidsmarkt. Een laagdrempelige manier om impact te maken.”
Tot slot
Alie: “Het leuke aan dit werk is dat je met inkopen écht iets kunt betekenen voor de maatschappij. Of het nu gaat om duurzame datacenters of het digitaliseren van archieven voor het Nationaal Archief, we kijken altijd naar mogelijkheden om impact te maken.”
Meer weten?
Heb je vragen over MVOI of SROI, of wil je weten wat jij kunt doen in jouw inkoopopdracht? Neem dan vooral contact op met IUC-Noord.